استاد میرعماد

میرعماد الحسنی سیفی قزوینی از مشهور ترین خوشنویسان تاریخ هنر ایران است که توانست پایه خط نستعلیق را چنان مستحکم نماید که تمام صاحب نظران خطوط اسلامی آن را عروس خطوط نامیدند . قلم او بیشترین تاثیر خود را در عرصه خط نستعلیق گذاشته است . زندگی او در تذکره ها و رسالات و متون مختلف آمده اما گوشه های پنهان زندگی او همواره ناشناخته مانده است.

عماد قزوینی خطاط مشهور ( 961-1024 ) نام او عمادالملک قزوینی حسنی بود و در خط نستعلیق دستی توانا داشت . خط میر برای حسن خط مثل بوده است و برخی خط او را برخط میرعلی هروی ترجیح می دادند .در سال 1024 ه.ق شاه عباس صفوی وی را متهم به پیروی از مذهب تسنن نمود و امر به قتل او شد وی در آخرین شب ماه رجب همان سال در راه حمام بقتل رسید . گویند میرزا ابوتراب خطاط اصفهانی شاگردش جنازه او را در دروازه طوقچی دفن نمود و چون می خواستند برای او مقبره ای بسازد مانع شدند . فرزندان و یاران او را هم طرد کردند و همگی به هندو روم پناه بردند خاندان او همگی در خط سر آمد بودند .

بنا به گفته خانم آن ماری شیمل در کتاب خوشنویسی و فرهنگ اسلامی، میرعماد در سن 8 سالگی شروع به آموزش خط نمود . دکتر مهدی بیانی استاد دانشگاه در مورد تاریخ تولد و سالهای زندگی او میگوید :

از ترجمه مورخین و تذکره نویسان میآید که میر در سال 1027 در اصفهان بقتل رسید و بیشتر تذکره نویسان همین تاریخ را نقل کرده اند . اما مستقیم زاده تاریخ مرگ میر را بسال 1024 می داند. این قول بیشتر از جانب صاحب عالم آرای عباسی است که معاصر با میرعماد می باشد و بیشتر صحیح است . سن میر 63 بود که به تاریخ 961 هم می رسد . میرعماد در قزوین متولد شد و دوران کودکی و نوجوانی خود را در قزوین گذراند و برای تکمیل هنر خود به تبریز سفر کرد . در مورد سالیان اولیه زندگی او و آغاز یادگیری اش در قزوین سخنان زیادی به میان است اما هیچ کدام قطعی نیست .

ویژگی خط میرعماد :

بنا به رای کارشناسان خط ایرانی در عالم نستعلیق از ابتدا تا کنون کمتر خطاطی یافت شده که خطش به استواری و قدرت و شیوایی قلم میر باشد . میر عماد زیبایی خط نستعلیق را به اعجاز رسانیده است .

بنا به گفته دکتر بیانی میر در لطف قلم و قدرت کتابت ید بیضا نمود و خط او بدون اصلاح استوار و خوش اندام است خفی را نمکین و جلی را استوار و شیرین مینوشت . زیبایی خط او عالم گیر شد و شعرا در وصف او شعر می سرودند از جمله میر عبدالغنی تفرشی از شعرای معاصر میرعماد در یک رباعی گفته است :

تا کلک تو در نوشتن اعجاز نماست        بر معنی اگر لفظ کند ناز رواست .

آوازه شهرت میر در زمان حیات و ممات عالم گیر شد و در بلاد هند و عثمانی آثار او را به بهای زر خرید و فروش می کردند و شاهان به داشتن آثار او مباهات داشتند .

نمونه آثار:

       

کتیبه تکیه میرفندرسکی اصفهان